সেউজ বিপ্লৱৰ জনক কোন | Who is the father of the Green Revolution?
সেউজ বিপ্লৱৰ জনক কোন?
সেউজ বিপ্লৱৰ পিতৃ আমেৰিকাৰ কৃষি বিজ্ঞানী তথা উদ্ভিদ বিজ্ঞানী ড° নৰ্মান বৰলাউগ। ১৯১৪ চনৰ ২৫ মাৰ্চত আইঅ’ৱাৰ ক্ৰেস্কোত জন্মগ্ৰহণ কৰা বৰলাউগে কৃষি গৱেষণা আৰু উন্নয়নৰ যুগান্তকাৰী কামে বিশ্ব খাদ্য উৎপাদন আৰু ক্ষুধা দূৰ কৰাত গভীৰ প্ৰভাৱ পেলাইছিল।
২০ শতিকাৰ মাজভাগত দ্ৰুতগতিত বৃদ্ধি পোৱা জনসংখ্যা বৃদ্ধিৰ বাবে বিশ্বই ভয়াৱহ খাদ্য সংকটৰ সন্মুখীন হৈছিল। পৰম্পৰাগত কৃষি পদ্ধতিয়ে খাদ্যৰ বৰ্ধিত চাহিদাৰ লগত খোজ মিলাবলৈ সংগ্ৰাম কৰিছিল, যাৰ ফলত ব্যাপক ভোক আৰু পুষ্টিহীনতাৰ সৃষ্টি হৈছিল। পৰিস্থিতিৰ জৰুৰীতাক স্বীকাৰ কৰি বৰলাউগে উদ্ভাৱনীমূলক সমাধানৰ সন্ধানত নিজকে উৎসৰ্গা কৰিলে।
১৯৪০ চনত বৰলাউগৰ যাত্ৰা আৰম্ভ হৈছিল যেতিয়া তেওঁ ৰকফেলাৰ ফাউণ্ডেশ্যনৰ দ্বাৰা পৰিচালিত মেক্সিকোৰ সমবায় ঘেঁহু গৱেষণা আৰু উৎপাদন কাৰ্যসূচীত যোগদান কৰিছিল। তাত তেওঁ সংকৰণ আৰু সংকৰকৰণ কৌশলৰ জৰিয়তে উচ্চ উৎপাদনক্ষম আৰু ৰোগ প্ৰতিৰোধী ঘেঁহুৰ জাত বিকশিত কৰাত মনোনিৱেশ কৰিছিল। তেওঁৰ লক্ষ্য আছিল শস্যৰ উৎপাদন যথেষ্ট বৃদ্ধি কৰা আৰু কৃষিক অধিক বহনক্ষম কৰি তোলা।
বছৰ বছৰ ধৰি অক্লান্ত গৱেষণা আৰু পৰীক্ষা-নিৰীক্ষাৰ অন্তত বৰলাউগে সফলতাৰে নতুন ঘেঁহুৰ জাত উদ্ভাৱন কৰিলে যিয়ে ৰোগ আৰু কীট-পতংগৰ প্ৰতি উল্লেখযোগ্য প্ৰতিৰোধ ক্ষমতা প্ৰদৰ্শন কৰাৰ লগতে অধিক উৎপাদনও প্ৰদৰ্শন কৰে। তেওঁ "শ্বাটল প্ৰজনন"ৰ ধাৰণাটোও প্ৰৱৰ্তন কৰিছিল, য'ত তেওঁ ঘেঁহুৰ এটা জাতৰ পৰা আন এটা জাতলৈ উত্তম বৈশিষ্ট্যসমূহ স্থানান্তৰিত কৰিছিল, যাৰ ফলত শস্যৰ সামগ্ৰিক জিনীয় গঠন ফলপ্ৰসূভাৱে উন্নত হৈছিল।
১৯৬৩ চনত তেওঁৰ উন্নত ঘেঁহুৰ জাতসমূহ গ্ৰহণ কৰি বৃহৎ পৰিসৰত কাৰ্যকৰী কৰা হয় ভাৰত আৰু পাকিস্তানত, যি দুখন দেশ দীৰ্ঘদিনীয়া খাদ্যৰ নাটনিৰ সন্মুখীন হৈছে। ফলাফল আছিল আচৰিত - শস্যৰ উৎপাদন আকাশলংঘী হৈছিল, মাত্ৰ কেইবছৰমানৰ ভিতৰতে এই জাতিসমূহক খাদ্যৰ অভাৱৰ পৰা স্বাৱলম্বীলৈ ৰূপান্তৰিত কৰিছিল। এই কৃতিত্বই বৰলাগে বিশ্বব্যাপী স্বীকৃতি আৰু প্ৰশংসা লাভ কৰে, যাৰ ফলত ১৯৭০ চনত মানৱতালৈ আগবঢ়োৱা অৱদানৰ বাবে শান্তিৰ নোবেল বঁটা লাভ কৰে।
বৰলাউগৰ কামৰ প্ৰভাৱ ভাৰত আৰু পাকিস্তানৰ বহু ওপৰলৈকে বিস্তৃত হৈছিল। তেওঁৰ কৃষি পদ্ধতি আৰু উন্নত শস্যৰ জাত এছিয়া, আফ্ৰিকা আৰু লেটিন আমেৰিকাৰ অন্যান্য অঞ্চলত গ্ৰহণ কৰা হয়, যাৰ ফলত সেউজ বিপ্লৱৰ সৃষ্টি হয়। এই কৃষি বিপ্লৱে ক্ষুধাৰ বিৰুদ্ধে যুঁজত এক টাৰ্নিং পইণ্ট হিচাপে চিহ্নিত কৰিছিল, কিয়নো ই বহু উন্নয়নশীল দেশৰ খাদ্য উৎপাদন যথেষ্ট বৃদ্ধি কৰিছিল, জীৱিকাৰ উন্নতি সাধন কৰিছিল আৰু দৰিদ্ৰতা হ্ৰাস কৰিছিল।
বৈজ্ঞানিক বিশেষজ্ঞতাৰ বাহিৰেও ড° নৰ্মান বৰলাউগ বহনক্ষম কৃষি পদ্ধতিৰ পোষকতা আৰু স্থানীয় কৃষকসকলক জ্ঞান আৰু সম্পদেৰে সবলীকৰণৰ বাবে পৰিচিত আছিল। তেওঁ দীৰ্ঘম্যাদীভাৱে খাদ্য সুৰক্ষা আৰু পৰিৱেশ সংৰক্ষণ নিশ্চিত কৰিবলৈ শিক্ষা আৰু গৱেষণাৰ গুৰুত্বৰ ওপৰত বিশ্বাস কৰিছিল।
অৱশ্যে সেউজ বিপ্লৱ সমালোচকবিহীন নাছিল। কিছুমানে ইয়াৰ পৰিৱেশ প্ৰভাৱৰ বিষয়ে উদ্বেগ প্ৰকাশ কৰিছিল, বিশেষকৈ ৰাসায়নিক সাৰ আৰু কীটনাশকৰ ব্যৱহাৰ বৃদ্ধিৰ ক্ষেত্ৰত আৰু জৈৱ বৈচিত্ৰ্যৰ সম্ভাৱ্য ক্ষতিৰ ক্ষেত্ৰত। এই উদ্বেগসমূহ স্বীকাৰ কৰি বৰলাউগে আধুনিক কৃষি প্ৰযুক্তিৰ সুষম আৰু দায়িত্বশীল ব্যৱহাৰৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে।
গোটেই জীৱন বৰলাউগে নিজৰ মিছনৰ প্ৰতি উৎসৰ্গিত হৈ থাকিল, বিভিন্ন বিশ্ব কৃষি পদক্ষেপত কাম কৰিলে আৰু যুৱ বিজ্ঞানীসকলক মেণ্টৰিং কৰি থাকিল। তেওঁ বিশ্বাস কৰিছিল যে বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিয়ে ক্ষুধা আৰু দৰিদ্ৰতাৰ প্ৰত্যাহ্বানসমূহ মোকাবিলা কৰাৰ সম্ভাৱনা আছে, আৰু তেওঁ কৃষি গৱেষণা আৰু উন্নয়নত বিনিয়োগৰ পোষকতা অব্যাহত ৰাখিছিল।
ড° নৰ্মান বৰলাউগৰ উত্তৰাধিকাৰে বহনক্ষম খাদ্য ব্যৱস্থাৰ দিশত কাম কৰা বিজ্ঞানী, নীতি নিৰ্ধাৰক, আৰু কৰ্মীসকলৰ প্ৰজন্মক অনুপ্ৰাণিত কৰি আহিছে। সেউজ বিপ্লৱত তেওঁৰ অগ্ৰণী প্ৰচেষ্টাই নিঃসন্দেহে লাখ লাখ লোকৰ জীৱন ৰক্ষা কৰি মানৱ ইতিহাসৰ গতিপথক নতুন ৰূপ দিছে, যাৰ ফলত তেওঁ এজন প্ৰকৃত দূৰদৰ্শী আৰু বিশ্বক খাদ্য যোগান ধৰাত সহায় কৰা কৃষি পৰিৱৰ্তনৰ পিতৃ হিচাপে পৰিগণিত হৈছে।
Comments
Post a Comment